Oracle: 500 tỷ USD Stargate và gánh nặng nợ nần - Biểu tượng của nỗi lo bong bóng AI

Năm 2025, Oracle (ORCL) đã trở thành tâm điểm thu hút mọi sự chú ý của thị trường tài chính toàn cầu, không chỉ vì những tham vọng AI chưa từng có mà còn bởi những rủi ro tài chính khổng lồ đang hiện hữu. Hành trình từ đỉnh cao với thông báo đầu tư 500 tỷ USD tại Nhà Trắng cho đến việc cổ phiếu lao dốc hơn 40% chỉ sau vài tháng đã phác họa một câu chuyện điện ảnh về sự giằng co giữa kỳ vọng và thực tế.

Khi gánh nặng nợ lên tới 124 tỷ USD cùng các cam kết thuê bí mật 248 tỷ USD bị phơi bày, Oracle không còn đơn thuần là một câu chuyện công ty mà đã trở thành “thước đo cảm xúc” của toàn bộ thị trường công nghệ trước cơn sốt AI.

Khởi đầu từ Phòng Bầu dục

Mọi thứ bắt đầu trong khung cảnh trang trọng tại Phòng Bầu dục của Nhà Trắng vào tháng 1/2025. Dưới sự chứng kiến của Tổng thống Mỹ Donald Trump, Chủ tịch Oracle Larry Ellison cùng các lãnh đạo của OpenAI và SoftBank đã công bố liên doanh Stargate - một dự án đầu tư vào hạ tầng AI tại Mỹ với cam kết lên tới 500 tỷ USD. Thông báo này ngay lập tức tạo nên một cơn địa chấn trên thị trường, đẩy giá cổ phiếu Oracle tăng vọt và thiết lập một làn sóng lạc quan chưa từng có về tương lai của AI.

Niềm hứng khởi tiếp tục được thổi bùng qua các báo cáo tài chính ấn tượng trong năm. Trong các quý báo cáo tháng 6 và tháng 9, Oracle liên tục vượt kỳ vọng nhờ những hợp đồng AI khổng lồ.

Công ty đưa ra dự báo đầy tham vọng: doanh thu mảng điện toán đám mây sẽ tăng trưởng theo cấp số nhân, từ dưới 20 tỷ USD hiện tại lên lần lượt 18 tỷ, 32 tỷ, 73 tỷ, 114 tỷ và đạt 144 tỷ USD vào năm tài chính 2030. Động lực chính đến từ hợp đồng độc quyền với OpenAI, với giá trị ước tính ít nhất 300 tỷ USD trong vòng 5 năm thuộc khuôn khổ dự án Stargate.

Oracle còn mở rộng hợp tác với các gã khổng lồ công nghệ khác như xAI của Elon Musk và Meta, đẩy chỉ số Nghĩa vụ Hiệu suất Còn lại (RPO) lên mức kỷ lục 455 tỷ USD, tăng 359-360% so với trước đó. Sự hưng phấn của thị trường đạt đến đỉnh điểm vào tháng 9/2025 khi cổ phiếu Oracle chạm mức cao lịch sử, đưa Larry Ellison vượt qua Elon Musk để trở thành người giàu nhất thế giới trong một khoảnh khắc ngắn ngủi.

Các nhà phân tích từ Deutsche Bank, Jefferies và William Blair đồng loạt ca ngợi đây là “quý tuyệt vời” và “bước chuyển mình ấn tượng” của Oracle.

Để hiện thực hóa những kế hoạch này, Oracle dự kiến tăng chi tiêu vốn (capex) lên 35 tỷ USD cho năm 2026, chủ yếu để mua chip từ Nvidia, AMD và xây dựng các trung tâm dữ liệu với công suất hàng gigawatt. Tất cả dường như đang đi đúng hướng cho một tương lai rực rỡ.

Bức tranh tài chính u ám

Tuy nhiên, sau ánh hào quang của những thông báo lớn là một bức tranh tài chính ngày càng đáng lo ngại. Từ đỉnh cao tháng 9, cổ phiếu Oracle đã giảm hơn 40% giá trị, dù vẫn duy trì mức tăng khoảng 15% so với đầu năm. Sự sụt giảm này bắt nguồn từ những con số biết nói trong báo cáo tài chính mới nhất.

Tổng nợ của Oracle tăng 40% so với năm trước, lên 124 tỷ USD, trong khi dòng tiền tự do chuyển từ mức âm 2,7 tỷ USD sang âm 10 tỷ USD do chi tiêu vốn khổng lồ. Chỉ riêng trong năm 2025, tập đoàn này đã phát hành gần 26 tỷ USD trái phiếu để tài trợ cho tham vọng AI.

Điều gây sốc hơn cả là một chi tiết được tiết lộ trong hồ sơ gửi Ủy ban Chứng khoán Mỹ (SEC): Oracle có thêm 248 tỷ USD cam kết thuê dài hạn cho các trung tâm dữ liệu, sẽ bắt đầu từ quý 3 năm tài chính 2026 đến 2028, và những nghĩa vụ khổng lồ này không được phản ánh trên bảng cân đối kế toán truyền thống.

Những con số này đã kích hoạt những tín hiệu báo động trên thị trường tín dụng. Chỉ số Hợp đồng Hoán đổi Rủi ro Tín dụng (CDS) - công cụ bảo hiểm rủi ro vỡ nợ - của Oracle đã mở rộng đáng kể, với chi phí bảo hiểm nợ 5 năm chạm mức cao nhất kể từ cuộc khủng hoảng tài chính 2009. Đáng chú ý, hiện tượng này không chỉ giới hạn ở Oracle.

Lần đầu tiên, CDS cho các tập đoàn công nghệ hàng đầu có xếp hạng tín nhiệm cao nhất như Microsoft hay Alphabet cũng bắt đầu được giao dịch tích cực, phản ánh nỗi lo ngại lan rộng về rủi ro tín dụng trong toàn ngành AI.

Chuyên gia Gavan Nolan từ S&P Global Market Intelligence nhận định: “Khi các công ty như Oracle phát hành thêm nợ, họ trở nên có đòn bẩy cao hơn, mà từ góc nhìn tín dụng thì điều đó đồng nghĩa với việc họ rủi ro hơn”. Những lời cảnh báo này xuất hiện trong bối cảnh lợi nhuận thực tế từ các khoản đầu tư AI vẫn còn là một dấu hỏi lớn.

Mối liên kết hiểm họa

Trung tâm của câu chuyện rủi ro Oracle nằm ở mối quan hệ đặc biệt với OpenAI. Nhà phát triển ChatGPT này chiếm phần lớn nghĩa vụ doanh thu tương lai của Oracle, với ước tính ít nhất 300 tỷ USD trong tổng số RPO 455 tỷ USD. Tuy nhiên, chính OpenAI cũng đang đối mặt với áp lực tài chính chưa từng có.

Theo các báo cáo, chi phí của OpenAI có thể lên tới 1,4 nghìn tỷ USD trong 8 năm tới do các thỏa thuận mua chip và hạ tầng với nhiều đối tác, bao gồm Nvidia với hợp đồng lên đến 100 tỷ USD, AMD, Broadcom và chính Oracle.

Giữa những lo ngại về tính bền vững tài chính, CEO OpenAI Sam Altman đã đăng một bài dài trên nền tảng X vào ngày 6/11/2025 để làm rõ rằng công ty không tìm kiếm sự bảo lãnh của chính phủ cho các trung tâm dữ liệu, mà chỉ ủng hộ chiến lược quốc gia về phát triển hạ tầng AI.

Thực tế này khiến các nhà đầu tư đặt câu hỏi liệu OpenAI có thể đạt được mục tiêu doanh thu hàng trăm tỷ USD để thanh toán các cam kết với Oracle hay không, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh từ Google và các đối thủ khác ngày càng gay gắt.

Rủi ro càng được nhân lên khi có thông tin từ Bloomberg cho biết một số trung tâm dữ liệu dành cho OpenAI bị trì hoãn từ năm 2027 sang 2028 do thiếu lao động và vật liệu, dù Oracle phủ nhận điều này ảnh hưởng đến các mốc quan trọng.

Vấn đề tài trợ cũng nổi lên với dự án trung tâm dữ liệu trị giá 10 tỷ USD tại Michigan. Financial Times đưa tin Blue Owl Capital - một nhà đầu tư lớn của Oracle - đã rút khỏi đàm phán tài trợ cho dự án này, với nguồn tin cho biết quyết định liên quan đến “mối lo ngại về nợ nần và mức chi tiêu lớn của Oracle”. Oracle nhanh chóng phản hồi rằng họ đã chọn một đối tác vốn khác và tiến độ vẫn ổn định, đồng thời cơ quan quản lý Michigan cuối cùng đã phê duyệt nguồn điện cho dự án.

Những diễn biến này củng cố nhận định của nhà phân tích Luke Yang từ Morningstar rằng Oracle “có rất ít dư địa cho sai sót” trong việc thực thi chiến lược, bởi dòng tiền tự do của họ “bị hạn chế hơn nhiều so với các hyperscaler khác như Microsoft hay Alphabet”.

Chuyển giao quyền lực và góc nhìn trái chiều

Giữa lúc sóng gió, Oracle còn trải qua một thay đổi lớn trong cấu trúc lãnh đạo. Vào cuối tháng 9/2025, Safra Catz - CEO lâu năm của Oracle - chuyển sang vị trí tại Hội đồng Quản trị, nhường lại ghế điều hành cho hai đồng CEO mới là Clay Magouyrk và Mike Sicilia. Động thái này được xem là bước chuẩn bị cho giai đoạn tăng tốc đầu tư vào AI, nhưng cũng làm dấy lên những câu hỏi về sự ổn định nội bộ trong giai đoạn then chốt.

Các chuyên gia thị trường đưa ra những góc nhìn trái chiều về tương lai của Oracle. Một bên cảnh báo về những rủi ro hiện hữu, như nhà phân tích Andrew Freedman từ Hedgeye Risk Management chia sẻ: “Có rất nhiều lo ngại về việc liệu [nhu cầu AI] có xuất hiện theo cùng cách thức và quy mô tương xứng với những gì Oracle thực sự phải đầu tư hiện nay để tạo ra lợi nhuận có ý nghĩa hay không”. Ông nhấn mạnh rằng Oracle sẽ cần thời gian dài hơn để chuyển đổi các khoản đầu tư thành lợi nhuận thực sự.

Tuy nhiên, vẫn có những tiếng nói lạc quan. Nhà đầu tư và phân tích công nghệ Cory Johnson, một người vẫn tin tưởng vào cổ phiếu Oracle, khẳng định: “Oracle có lịch sử thực hiện được những lời hứa của họ. Mỗi năm và mỗi thập kỷ, Oracle luôn tiến lên phía trước, còn các đối thủ của họ thì tụt lại phía sau”. Oracle cũng tự tin tuyên bố rằng họ có khả năng nhanh chóng chuyển hướng hạ tầng AI cho các khách hàng khác nếu một đối tác lớn gặp vấn đề thanh toán.

Bài toán tương lai

Oracle hiện đang đứng trước một ngã rẽ quan trọng. Một bên là tiềm năng tăng trưởng vượt bậc từ dự án Stargate 500 tỷ USD và các hợp đồng AI khổng lồ. Bên kia là gánh nặng nợ nần chồng chất, những trì hoãn trong triển khai dự án và nghi ngờ ngày càng lớn về khả năng sinh lời thực tế từ các khoản đầu tư khổng lồ.

Câu chuyện của Oracle không còn là câu chuyện riêng của một tập đoàn. Nó đã trở thành “barometer” - công cụ đo lường cảm xúc thị trường về nỗi sợ bong bóng AI toàn ngành. Khi các nhà đầu tư nhìn vào Oracle, họ thấy hình ảnh phản chiếu của chính những mâu thuẫn trong thời đại AI: liệu đây có thực sự là cơ hội thế hệ hay chỉ là một bong bóng đang phồng lên chờ vỡ?

Hành trình phía trước của Oracle sẽ không chỉ định hình tương lai của chính tập đoàn này, mà còn là một thước đo quan trọng cho niềm tin của thị trường vào tính bền vững của cơn sốt AI toàn cầu. Khi những khoản đầu tư nghìn tỷ bắt đầu đối mặt với thử thách của thực tế kinh doanh khắc nghiệt, toàn bộ ngành công nghệ đang nín thở theo dõi xem liệu Oracle - và cả giấc mơ AI - có thể vượt qua được bài toán khó về dòng tiền và khả năng sinh lời hay không.