Lạm phát Mỹ 2.7%: Cú hạ cánh "ảo diệu" từ sự hỗn độn dữ liệu

Kinh tế Mỹ cuối năm 2025 đang trải qua một nghịch lý: những con số khả quan lại được vẽ nên từ những bất ổn và gián đoạn. Bộ ba chỉ số kinh tế then chốt công bố ngày 18/12 đã tạo ra một bức tranh đa diện vừa gây hưng phấn cho thị trường, vừa đặt ra những dấu hỏi lớn về độ tin cậy.

Thị trường toàn cầu ngày 18/12/2025 bị cuốn vào cơn lốc dữ liệu khi Mỹ đồng loạt công bố chỉ số giá tiêu dùng (CPI), số đơn xin trợ cấp thất nghiệp và chỉ số sản xuất Philadelphia. Những chỉ số này, vốn bị trì hoãn do đợt đóng cửa chính phủ lịch sử, không đơn thuần là thống kê mà còn là chìa khóa giải mã động thái của Cục Dự trữ Liên bang (Fed) trong một năm đầy biến động sắp tới.

CPI tháng 11: Tín hiệu hạ nhiệt đầy nghi hoặc

Tâm điểm của mọi sự chú ý là chỉ số CPI tháng 11, mang đến hai mặt của một đồng xu. Mặt tích cực, CPI toàn phần chỉ tăng 2.7% so với cùng kỳ năm ngoái, thấp hơn hẳn dự báo 3.0-3.1%. Chỉ số lõi (loại trừ thực phẩm và năng lượng) còn ấn tượng hơn với mức tăng 2.6% – mức thấp nhất kể từ tháng 3/2021.

Xét trên biến động hai tháng (từ tháng 9 đến tháng 11), CPI chỉ tăng 0.2%, tương đương mức tăng trung bình hàng tháng khoảng 0.1%. Chi phí nhà ở (shelter) – yếu tố dai dẳng nhất – cũng chậm lại, chỉ tăng 3.0% so với mức 3.6% trước đó.

Tuy nhiên, mặt kia của đồng xu lại là một bức tranh đầy cảnh báo. Nguyên nhân chính khiến dữ liệu “mát mẻ” bất thường này bị các chuyên gia nghi ngờ nằm ở đợt đóng cửa chính phủ kéo dài 43 ngày, từ 1/10 đến 12/11. Sự kiện này khiến Cục Thống kê Lao động (BLS) không thu thập được bất kỳ dữ liệu nào cho tháng 10 và chỉ bắt đầu khảo sát muộn vào ngày 14/11 cho tháng 11. Hệ quả là báo cáo CPI tháng 11 thiếu hoàn toàn dữ liệu so sánh hàng tháng chính xác, đồng thời dựa phần lớn vào dữ liệu gián tiếp thay vì khảo sát trực tiếp tại các cửa hàng.

Cập nhật chỉ số CPI toàn phần và CPI lõi của Mỹ qua từng năm - Nguồn: CNBC

Các tổ chức tài chính lớn đã lên tiếng cảnh báo về độ tin cậy của dữ liệu. Wells Fargo trong báo cáo đã dùng hình ảnh “uống cùng cả hộp muối” để miêu tả mức độ hoài nghi cần có. Họ phân tích rằng tốc độ tăng CPI lõi trung bình hai tháng chỉ 0.08%/tháng – một con số quá thấp và khó tin so với xu hướng cả năm 2025, 0.25%/tháng, và dự báo sẽ có sự bật tăng trở lại trong tháng 12.

Kinh tế gia trưởng Heather Long từ Navy Federal Credit Union thẳng thắn nhận xét: “Thật khó để tin tưởng nghiêm túc vào dữ liệu này”. Jason Furman, cựu chủ tịch Hội đồng Cố vấn Kinh tế của Tổng thống, nghi ngờ BLS đã phải giả định biến động tháng 10 bằng 0 cho nhiều hạng mục, dẫn đến lạm phát bị đánh giá thấp hơn thực tế.

Ngay cả Goldman Sachs cũng giữ thái độ thận trọng, cho rằng báo cáo này khó có khả năng thay đổi đáng kể triển vọng chính sách của Fed trong ngắn hạn. Họ ước tính chỉ số lạm phát PCE có thể giảm xuống 2.66%, nhưng chủ yếu do các yếu tố kỹ thuật như chi phí nhà ở và hàng hóa, chứ chưa phải một xu hướng khử lạm phát rộng khắp và bền vững.

Ngược lại, chuyên gia Tom Lee từ Fundstrat nhận định, một báo cáo CPI “hiền hòa” như vậy sẽ củng cố quan điểm rằng Fed đang tập trung bảo vệ thị trường lao động, đồng nghĩa với việc một “lưới an toàn” (Fed put) đã được thiết lập cho nền kinh tế. Trên thị trường tài chính, hợp đồng tương lai chỉ số S&P 500 tăng điểm, còn lợi suất trái phiếu kho bạc kỳ hạn 10 năm giảm xuống quanh 4.11%.

Thị trường lao động: Sự phân hóa giữa bề mặt và chiều sâu

Cùng ngày, Bộ Lao động Mỹ công bố số đơn xin trợ cấp thất nghiệp lần đầu cho tuần kết thúc ngày 13/12 giảm 13,000 đơn xuống còn 224,000, khớp hoàn hảo với kỳ vọng của thị trường. Con số này củng cố hình ảnh một thị trường lao động vẫn vững vàng, không có dấu hiệu sa thải ồ ạt, phù hợp với kịch bản “hạ cánh mềm” mà Fed mong đợi.

Tuy nhiên, khi nhìn rộng ra bức tranh tổng thể, một thực tế ảm đạm hơn lại hiện ra. Báo cáo việc làm phi nông nghiệp (Nonfarm Payrolls) trước đó cho thấy nền kinh tế Mỹ đã mất tới 105,000 việc làm trong tháng 10, chủ yếu ở khu vực công. Dù tạo thêm được 64,000 việc làm trong tháng 11, cao hơn mức dự báo 45,000, tỷ lệ thất nghiệp vẫn tăng lên 4.6% – mức cao nhất trong vòng bốn năm qua.

Quan trọng hơn, động lực tạo việc làm đã suy giảm rõ rệt khi kể từ tháng 3/2025, mức tăng việc làm trung bình hàng tháng chỉ còn khoảng 35,000, giảm một nửa so với mức 71,000 của giai đoạn một năm trước đó.

Chính Chủ tịch Fed Jerome Powell cũng đã bày tỏ sự hoài nghi, cảnh báo rằng các số liệu chính thức có thể đang ước tính vượt mức số việc làm được tạo ra tới 60,000 mỗi tháng. Nếu điều chỉnh theo hướng này, nền kinh tế thực tế có thể đã mất khoảng 25,000 việc làm mỗi tháng kể từ mùa xuân năm 2025.

Sự kết hợp giữa lạm phát hạ nhiệt, dù chưa chắc chắn, và thị trường lao động có dấu hiệu yếu đi đã cung cấp lý lẽ vững chắc cho các thành viên có quan điểm “bồ câu” trong Fed để thúc đẩy các đợt cắt giảm lãi suất sâu hơn nhằm hỗ trợ nền kinh tế.

Chỉ số sản xuất Philadelphia: Hồi chuông cảnh báo từ khu vực công nghiệp

Trong khi hai chỉ số trên gây tranh cãi, chỉ báo thứ ba lại gần như chỉ ra một hướng đi rõ ràng: suy giảm mạnh. Chỉ số Sản xuất Philadelphia (Philly Fed) cho tháng 12 đã sụt giảm mạnh 8.5 điểm xuống -10.2, tệ hơn rất nhiều so với kỳ vọng tăng nhẹ, +2.2 đến +2.5, và mức -1.7 của tháng 11. Đây là tháng âm thứ ba liên tiếp, khẳng định khu vực sản xuất trọng điểm phía Đông Bắc nước Mỹ đang trong trạng thái co lại rõ rệt.

Báo cáo chi tiết cho tháng 11 được công bố trước đó đã phần nào dự báo sự sụt giảm này, với chỉ số đơn hàng mới giảm mạnh 27 điểm xuống -8.6 và chỉ số vận chuyển hàng hóa cũng chuyển sang vùng âm ở mức -8.7. Tuy nhiên, vẫn tồn tại những điểm sáng đáng chú ý.

Báo cáo Chỉ số Sản xuất Philadelphia mới nhất - Nguồn: Philadelphia Fed

Chỉ số việc làm trong tháng 11 vẫn ở vùng dương (6.0) và quan trọng hơn, kỳ vọng của doanh nghiệp cho sáu tháng tới lại khá lạc quan. Chỉ số hoạt động chung kỳ vọng tương lai duy trì ở mức 49.6, mức cao nhất trong một năm, cho thấy sự bi quan hiện tại có thể chỉ là tạm thời.

Đặc biệt, trong một cuộc khảo sát riêng biệt, các doanh nghiệp đã hạ dự báo lạm phát của họ. Dự báo trung bình về mức tăng giá mà người tiêu dùng Mỹ sẽ phải trả trong năm tới đã giảm từ 3.6%, hồi tháng 8, xuống còn 3.0%. Điều này trùng khớp với dự báo lạm phát chung trong dài hạn (10 năm) của họ, vẫn được giữ ở mức 3.0%.

Sự điều chỉnh kỳ vọng lạm phát giảm này của chính các doanh nghiệp là một tín hiệu tâm lý quan trọng, dù chưa đủ để xóa bỏ mối lo ngại về một khu vực sản xuất đang chịu áp lực từ lãi suất cao kéo dài và bất ổn thương mại.

Kết nối tổng thể và bài toán hóc búa của Fed

Ba mảnh ghép dữ liệu này kết hợp lại, vẽ nên một bối cảnh chính sách cực kỳ phức tạp cho Fed khi bước vào năm 2026. Một mặt, CPI giảm tốc, dù bị nghi ngờ, làm giảm áp lực phải duy trì chính sách thắt chặt. Mặt khác, sự suy giảm mạnh của sản xuất và những dấu hiệu nứt gãy trong thị trường lao động lại thổi bùng nỗi lo về một cuộc suy thoái kinh tế tiềm tàng.

Động thái gần đây nhất của Fed – cắt giảm lãi suất 25 điểm cơ bản vào đầu tháng 12, đợt cắt thứ ba liên tiếp – cho thấy họ đang nghiêng về ưu tiên hỗ trợ tăng trưởng và thị trường lao động. Tuy nhiên, thách thức lớn nhất là tính không đầy đủ và độ trễ của dữ liệu do đóng cửa chính phủ.

Fed buộc phải đưa ra quyết định trong một “màn sương mù” thông tin, với những cảnh báo về sai số trong số liệu việc làm và thiếu vắng dữ liệu CPI tháng 10. Điều này làm gia tăng đáng kể rủi ro chính sách sai lầm.

Các tổ chức lớn như Goldman Sachs và Wells Fargo đều đồng thuận rằng Fed sẽ giữ nguyên lãi suất tại cuộc họp tháng 1/2026 và chờ đợi dữ liệu “sạch” hơn của tháng 12. Họ nhấn mạnh cần nhìn qua “lớp sương mù” của đóng cửa chính phủ để đánh giá xu hướng thực sự.

Goldman dự báo Fed có thể tạm dừng vào tháng 1, trước khi thực hiện thêm các đợt cắt giảm vào tháng 3 và tháng 6. Ngược lại, Wells Fargo cảnh báo tác động từ các chính sách thuế quan mới có thể khiến lạm phát hàng hóa tăng trở lại đầu năm 2026, buộc Fed phải duy trì cảnh giác.

Triển vọng ngắn hạn cho thấy khả năng Fed sẽ duy trì đường hướng nới lỏng thận trọng. Thị trường hiện đang tập trung vào các dấu hiệu cho đợt cắt giảm tiếp theo, nhiều khả năng vào đầu năm 2026.

Mỗi bộ dữ liệu kinh tế ra đời trong những tháng tới, đặc biệt là báo cáo CPI và việc làm tháng 12 dự kiến công bố vào tháng 1/2026, sẽ là những mảnh ghép quan trọng để hoàn thiện bức tranh và xác định lộ trình chính xác của chính sách tiền tệ Mỹ, với tác động sâu rộng đến thị trường tài chính toàn cầu.

Bộ ba dữ liệu ngày 18/12 cuối cùng mang đến sự hào hứng ngắn hạn cho thị trường nhưng đồng thời đặt ra nhiều câu hỏi lớn hơn về độ tin cậy và triển vọng dài hạn. Trong bối cảnh đó, việc cập nhật thông tin chính xác, đa chiều và từ các nguồn uy tín là điều tối quan trọng để nhà đầu tư, đặc biệt là người mới, có thể định hướng và bảo vệ nguồn vốn của mình trước những biến động không ngừng.