Phỏng vấn chuyên gia cùng WikiEXPO: Hành trình từ quản trị rủi ro đến kiến tạo khả năng phục hồi

Khi WikiEXPO Dubai khép lại với những dấu ấn mạnh mẽ, chúng tôi đã có dịp trò chuyện cùng Geoff McAlister — Nhà sáng lập MiPool và Crypto Risk Office. Ông là một chuyên gia dày dặn kinh nghiệm với hơn 25 năm hoạt động tại các thị trường tài chính toàn cầu và tài sản số. Trước khi đảm nhiệm vai trò lãnh đạo tại M2 và Hex Trust, Geoff từng công tác tại Goldman Sachs, Credit Suisse, Deutsche Bank và First Abu Dhabi Bank (FAB).

Với nền tảng trải dài giữa CeFi và Web3, cùng kinh nghiệm xây dựng hệ thống giao dịch crypto cho hơn 300 tổ chức, Geoff được xem là một trong những nhân vật hiếm hoi có khả năng kết nối giữa công nghệ chuỗi khối và chuẩn mực quản trị rủi ro truyền thống.

Phần I: Chắt lọc tinh hoa

1. Crypto Risk Office là một sáng kiến khá đặc biệt. Điều gì đã thúc đẩy ông thành lập tổ chức này và nó đáp ứng nhu cầu của thị trường như thế nào?

Năm 2022 là một năm bước ngoặt đối với thị trường tài sản số. Chúng ta chứng kiến hơn 2.000 tỷ USD giá trị thị trường bốc hơi, các sai lầm quản trị rủi ro cơ bản khiến hàng chục tỷ USD mất sạch từ các khoản tiếp xúc với Alameda Research, FTX, BlockFi, Genesis, Three Arrows Capital, CoinFLEX, Celsius, Voyager Digital… Cùng với đó, mô hình tokenomics của Terra–Luna sụp đổ, kéo theo sự phá hủy hơn 50 tỷ USD giá trị.

Khoảng 3 tỷ USD khác bị đánh cắp thông qua các vụ hack và khai thác lỗ hổng kỹ thuật. Nhưng điều đau đớn hơn là niềm tin của công chúng vào ngành bị tổn thương nặng nề — thứ mà chúng ta sẽ mất nhiều năm để khôi phục.

Ngành tài sản số đã quá chậm trễ trong việc tiếp thu hệ thống quản trị rủi ro của thị trường tài chính truyền thống. Mục tiêu của chúng tôi là cổ vũ những chuẩn mực tốt nhất, triển khai các khung quản trị rủi ro bài bản và xây dựng cộng đồng những chuyên gia quản trị rủi ro crypto đầu tiên trên thế giới.

2. MiPool cũng là một sáng kiến độc đáo. MiPool đang làm gì để kết nối crypto với tài sản thực?

MiPool là viết tắt của Mortgage Investment Pools. Chúng tôi tái định nghĩa tài chính thế chấp bằng cách ứng dụng CeDeFi để xây dựng thị trường thế chấp Web3 trên chuỗi.

Với thị trường tổ chức, nền tảng giúp các ngân hàng bán lại các khoản vay thế chấp lên blockchain — một cách nhanh hơn và ít tốn kém hơn so với mô hình MBS truyền thống. Còn với thị trường bán lẻ (dự kiến triển khai sau), MiPool sẽ dân chủ hóa hoạt động cho vay và đầu tư thế chấp.

Hệ thống MiPool Markets cung cấp thanh khoản thứ cấp cho giao dịch các Mortgage Investment Tokens (MITs), cùng một cơ chế thế chấp đặc biệt. Chúng tôi đang làm việc với một nhà quản lý tài sản Tier-1 toàn cầu cho dự án thử nghiệm.

3. Dựa trên kinh nghiệm của ông khi xây dựng khung quản trị rủi ro cho cả CeFi và Web3, đâu là thách thức lớn nhất khi kết nối hai thế giới này?

Cả CeFi và Web3 đều cung cấp dịch vụ tài sản số cho khách hàng, nhưng cách thức vận hành khác biệt. Trong TradFi/CeFi, dữ liệu và trạng thái giao dịch nằm trong hệ thống sổ cái của các tổ chức có danh tính rõ ràng; trong Web3, trạng thái lại công khai, có thể phân nhánh và đầy tính lắp ghép. Điều này phá vỡ nhiều giả định cũ về tính cuối cùng của giao dịch, khả năng phục hồi hay tái thế chấp.

Một vấn đề khác là trách nhiệm. TradFi có mô hình “ba tuyến phòng thủ”, còn trong Web3, câu hỏi “ai chịu trách nhiệm?” có thể bị phân tán qua các giao thức, cầu nối và DAO.

Vì vậy, giải pháp là mang những nguyên tắc tinh túy nhất từ ngân hàng vào môi trường crypto — nhưng phải “chuẩn hóa lại” cho phù hợp với on-chain. Đó là cách chúng tôi xây dựng mô hình song ngữ: Khung quản trị rủi ro chuẩn ngân hàng, nhưng vận hành theo cơ chế on-chain liên tục 24/7.

4. Theo ông, ngành crypto hiện thiếu điều gì nhất: công nghệ, quản trị hay sự trưởng thành của thị trường?

Trên tất cả, là thiếu nhân sự có chuyên môn sâu.

Rất nhiều sàn và tổ chức crypto không có CRO thực thụ. Điều này là điều không tưởng trong hệ thống tài chính truyền thống. Ngay cả khi trở thành công ty lớn, nhiều tổ chức crypto vẫn không xây dựng phòng quản trị rủi ro đúng nghĩa.

Quy định hiện nay chỉ yêu cầu CCO (Chief Compliance Officer), nhưng compliance không giải quyết được rủi ro thị trường, rủi ro tín dụng, rủi ro thanh khoản — những yếu tố đã phá hủy nhiều công ty crypto hơn là các vụ hack.

Công nghệ chỉ là một phần; điều quan trọng là phải có hệ thống phân quyền rõ ràng: ai được quyền dừng giao dịch, ai kích hoạt cơ chế ứng phó khẩn cấp, ai được phép phê duyệt giới hạn… Và hơn hết, ngành cần thực hiện diễn tập căng thẳng thường xuyên.

5. Với kinh nghiệm hoạt động tại cả phương Tây và Trung Đông, ông đánh giá như thế nào về vị thế của GCC trong ngành tài sản số toàn cầu?

GCC — đặc biệt là Dubai và Abu Dhabi — đã vượt qua giai đoạn thử nghiệm để tiến đến mô hình chính sách công nghiệp. Họ có lộ trình cấp phép rõ ràng, hệ thống giám sát hiệu quả và định hướng tập trung vào các ứng dụng tài chính thực tế.

Khu vực có lợi thế vượt trội về vốn, tốc độ triển khai và khả năng tiếp cận cơ quan quản lý. Đây là nền tảng lý tưởng để dẫn đầu token hóa tài sản, lưu ký chất lượng cao và dịch vụ thanh toán xuyên biên giới dựa trên stablecoin tuân thủ.

Tuy nhiên, các ngân hàng bản địa vẫn chưa khai thác triệt để cơ hội này. Họ có lợi thế rõ ràng về quy định, nhưng thiếu đội ngũ Web3 chuyên trách cấp ExCo. Tôi tin rằng UAE có cơ hội dẫn đầu thế giới trong lĩnh vực ngân hàng Web3 nếu họ thực sự hành động ngay từ bây giờ.

Phần II: Khi niềm tin trở nên hữu hình

1.WikiEXPO đã trở thành một trong những nền tảng kết nối hàng đầu cho giới fintech và forex toàn cầu. Vai trò của những diễn đàn này trong việc xây dựng niềm tin và thúc đẩy đối thoại quản lý là gì?

Thị trường vận hành dựa trên bối cảnh chung. Hội nghị giúp một năm trao đổi qua email được rút gọn chỉ trong vài ngày gặp gỡ trực tiếp giữa ngân hàng, sàn giao dịch, công ty lưu ký, fintech và cơ quan quản lý.

Những diễn đàn tốt nhất tạo ra kết quả cụ thể: thuật ngữ thống nhất, tiêu chuẩn dự thảo, nhóm thử nghiệm và cơ chế báo cáo rõ ràng. Nếu tài sản số muốn hòa nhập vào FX, thanh toán và chứng khoán, chúng ta cần những cây cầu thiết thực — từ KYC đa chuỗi, thanh toán DvP đến chứng thực kiểm soát vận hành. WikiEXPO giúp những cuộc trò chuyện này trở nên thực tế và định hướng giải pháp.

2.Trong bối cảnh ngành thường xuyên đối mặt với thông tin sai lệch, nền tảng như WikiFX đóng vai trò gì trong việc nâng cao tính minh bạch và trách nhiệm?

WikiFX có thể tăng sức mạnh cho tính minh bạch của ngành bằng cách biến kiến thức thành công cụ hữu hình: bộ checklist, sổ tay, template quản trị rủi ro và các thiết kế tham chiếu — biến các cuộc thảo luận tại hội nghị thành sản phẩm thực tế mà tổ chức nào cũng có thể áp dụng.

Ngoài ra, cần thúc đẩy đối thoại trách nhiệm: tổ chức các buổi roundtable giữa cơ quan quản lý và doanh nghiệp với các kết quả được ghi nhận chính thức như FAQ hoặc tài liệu hướng dẫn.

3.Lời khuyên của ông dành cho các công ty fintech và tài sản số đang tham dự WikiEXPO — đặc biệt trong quản trị rủi ro và phát triển bền vững?

Hãy luôn chuẩn bị cho kịch bản xấu nhất.

Thiết lập cơ chế vận hành có thể kích hoạt được khi căng thẳng: danh sách người phê duyệt, kịch bản quản lý khóa, mẫu thông tin khẩn cấp.

Hãy xây dựng “bộ công cụ quản trị rủi ro tối thiểu” bao gồm: lưu ký tách biệt, quy trình kiểm soát thay đổi kép, phân loại đối tác giao dịch, giới hạn rủi ro tự động và đội phản ứng sự cố có thể được huy động trong vài phút.

Giới thiệu về series Phỏng vấn chuyên gia cùng WikiEXPO

Là đơn vị tổ chức WikiEXPO, WikiGlobal cam kết thúc đẩy đối thoại và hợp tác quốc tế thông qua các triển lãm và sự kiện trực tiếp. Thông qua loạt phỏng vấn chuyên gia toàn cầu về quản lý tài chính, công nghệ và quản trị, WikiGlobal hướng đến việc tăng cường sự kết nối giữa fintech và regtech, nâng cao hiệu quả giám sát, thúc đẩy kỷ luật ngành và xây dựng một hệ sinh thái minh bạch – bền vững.

Từ đó, chúng tôi kỳ vọng góp phần tạo dựng một môi trường giao dịch an toàn hơn cho cộng đồng nhà đầu tư trên toàn thế giới.